ÇALIŞANLAR ARASINDA EŞİT DAVRANILMAMASI HALİNDE

EŞİT DAVRANMAMA TAZMİNATI

                        İş verenin işçileri arasında ayrımcılık yapması yahut eşitlik kuralları çerçevesinde davranmaması halinde oluşan durum 4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. ‘‘ İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.

                        İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.

                        İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.

                        Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz. İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.

                        İş ilişkisi devam ederken yahut çalışma sona erdirildikten sonra bu yukarda yazmış olduğumuz kanun maddelerine aykırı davranan işverene karşı işçi çalıştığı brüt ücret üzerinden 4 aya kadar tazminat davası açabilmektedir. Söz konusu eşit davranmamadan kaynaklı açılan tazminat davasında fazla çalışma(mesai),prim gibi ücretler bu dava içeriğinde ek olarak istenilememektedir. Ülkemizde özellikle cinsiyet sebebiyle çalışma şartlarının ve ücretlerinin değiştirilmesi konusu geçmişten günümüze kadar gelmiş ve ne yazık ki tam anlamıyla bir çözüme kavuşamamıştır. Türkiye 100 maddelik ‘‘Eşit değerde iş için kadın ve erkek  işçiler arasında ücret eşitliği konusunda Uluslar Arası Çalışma örgütünün sözleşmesini onaylamış ve bu vesile ile sözleşmeye uyum sağlamak niyetiyle  iş kanununa 5. Madde olarak bu husus eklenmiştir.

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2016/7-2384 K. 2021/112

                         “Eşit davranma borcu, işyerinde çalışan işçilere eşit davranma, eşit değerdeki işlerde çalışan işçilere eşit çalışma koşullarını uygulama, çağdaş iş hukukunun tanıdığı ve genellikle hakkaniyet esasına dayandırılan bir borçtur (Çelik, N./Caniklioğlu, N./Canbolat, T.: İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2019, s.:414). Bu borç kural olarak iş ilişkisi kurulduktan sonra ortaya çıkan ve işvereni keyfi uygulamalar yapmaktan alıkoyan bir borçtur (Yıldız, s. 68). Eşitlik ilkesi, iş hukukunda işverenin işçileri arasında keyfi ayrım yapmasını ve belli nedenlere dayalı olarak ayrımcılık yapmasını yasaklayarak işvereni sınırlandırmaktadır. İş hukukunda işverenin eşit işlem yapma borcu, her işçiye aynı şekilde davranılması yani mutlak eşitlik anlamına gelmez. Önemli olan işverenin aynı niteliklere sahip, aynı ya da eşit değerdeki (benzer) işlerde çalışan işçiler arasında eşit davranmasıdır. Bir başka deyişle, eşit işlem yapma borcu, haklı nedenler olduğu oranda işçiler arasında farklı davranılmasına izin vermekte, hatta bunu gerektirmektedir. Dolayısıyla iş hukukunda da eşitlik ilkesi aynı veya benzer durumdaki işçiler arasında farklı işlem yapılmamasını amaçlamaktadır (Yıldız, s. 65).”

                        Ayrıca esaslı sebepler olmadığı sürece  tam ve kısmı zamanlı çalışanlar, gebelik veya cinsiyetten kaynaklı olarak çalışanlar  arasında ayrım veya ayrıcalık yapamaz. Bu durumda işçi 4 aylık maaşını tazminat olarak isteyebilme hakkı olmakla beraber bu iddiasını işçinin kanıtlaması gerekmektedir.

                        Fakat sendikaya üye olmak veya sendikal faaliyetlere katılması nedeniyle işverenin işçiye farklı bir işlem uygulanılması halinde ise Sendikalar ve Toplu iş Sözleşmesi Kanunu’nun 25. Maddesinde belirtilmiş olup işveren işçiyi sendikal sebeplerden kaynaklı ayrımcı bir tavır veya iş akdini fesih yoluma gittiği taktir de işçi işverenden 4 aylık ücret tutarı yerine 1 yıllık ücret tutarınca tazminat isteminde bulunabilecektir.

Mersin Avukat olarak Mersin Boşanma Avukatı, Mersin İcra Avukatı, Mersin Ceza Avukatı ve Mersin İş Avukatı hizmeti vermekteyiz.