ÇALIÅžANLAR ARASINDA EŞİT DAVRANILMAMASI HALÄ°NDE

EŞİT DAVRANMAMA TAZMİNATI

                        Ä°ÅŸ verenin iÅŸçileri arasında ayrımcılık yapması yahut eÅŸitlik kuralları çerçevesinde davranmaması halinde oluÅŸan durum 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanunu’nun 5. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. ‘‘ Ä°ÅŸ iliÅŸkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düÅŸünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.

                        Ä°ÅŸveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan iÅŸçi karşısında kısmî süreli çalışan iÅŸçiye, belirsiz süreli çalışan iÅŸçi karşısında belirli süreli çalışan iÅŸçiye farklı iÅŸlem yapamaz.

                        Ä°ÅŸveren, biyolojik veya iÅŸin niteliÄŸine iliÅŸkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir iÅŸçiye, iÅŸ sözleÅŸmesinin yapılmasında, ÅŸartlarının oluÅŸturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doÄŸrudan veya dolaylı farklı iÅŸlem yapamaz.

                        Aynı veya eÅŸit deÄŸerde bir iÅŸ için cinsiyet nedeniyle daha düÅŸük ücret kararlaÅŸtırılamaz. Ä°ÅŸçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düÅŸük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.

                        Ä°ÅŸ iliÅŸkisi devam ederken yahut çalışma sona erdirildikten sonra bu yukarda yazmış olduÄŸumuz kanun maddelerine aykırı davranan iÅŸverene karşı iÅŸçi çalıştığı brüt ücret üzerinden 4 aya kadar tazminat davası açabilmektedir. Söz konusu eÅŸit davranmamadan kaynaklı açılan tazminat davasında fazla çalışma(mesai),prim gibi ücretler bu dava içeriÄŸinde ek olarak istenilememektedir. Ülkemizde özellikle cinsiyet sebebiyle çalışma ÅŸartlarının ve ücretlerinin deÄŸiÅŸtirilmesi konusu geçmiÅŸten günümüze kadar gelmiÅŸ ve ne yazık ki tam anlamıyla bir çözüme kavuÅŸamamıştır. Türkiye 100 maddelik ‘‘EÅŸit deÄŸerde iÅŸ için kadın ve erkek  iÅŸçiler arasında ücret eÅŸitliÄŸi konusunda Uluslar Arası Çalışma örgütünün sözleÅŸmesini onaylamış ve bu vesile ile sözleÅŸmeye uyum saÄŸlamak niyetiyle  iÅŸ kanununa 5. Madde olarak bu husus eklenmiÅŸtir.

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2016/7-2384 K. 2021/112

                         “EÅŸit davranma borcu, iÅŸyerinde çalışan iÅŸçilere eÅŸit davranma, eÅŸit deÄŸerdeki iÅŸlerde çalışan iÅŸçilere eÅŸit çalışma koÅŸullarını uygulama, çaÄŸdaÅŸ iÅŸ hukukunun tanıdığı ve genellikle hakkaniyet esasına dayandırılan bir borçtur (Çelik, N./CaniklioÄŸlu, N./Canbolat, T.: Ä°ÅŸ Hukuku Dersleri, Ä°stanbul 2019, s.:414). Bu borç kural olarak iÅŸ iliÅŸkisi kurulduktan sonra ortaya çıkan ve iÅŸvereni keyfi uygulamalar yapmaktan alıkoyan bir borçtur (Yıldız, s. 68). EÅŸitlik ilkesi, iÅŸ hukukunda iÅŸverenin iÅŸçileri arasında keyfi ayrım yapmasını ve belli nedenlere dayalı olarak ayrımcılık yapmasını yasaklayarak iÅŸvereni sınırlandırmaktadır. Ä°ÅŸ hukukunda iÅŸverenin eÅŸit iÅŸlem yapma borcu, her iÅŸçiye aynı ÅŸekilde davranılması yani mutlak eÅŸitlik anlamına gelmez. Önemli olan iÅŸverenin aynı niteliklere sahip, aynı ya da eÅŸit deÄŸerdeki (benzer) iÅŸlerde çalışan iÅŸçiler arasında eÅŸit davranmasıdır. Bir baÅŸka deyiÅŸle, eÅŸit iÅŸlem yapma borcu, haklı nedenler olduÄŸu oranda iÅŸçiler arasında farklı davranılmasına izin vermekte, hatta bunu gerektirmektedir. Dolayısıyla iÅŸ hukukunda da eÅŸitlik ilkesi aynı veya benzer durumdaki iÅŸçiler arasında farklı iÅŸlem yapılmamasını amaçlamaktadır (Yıldız, s. 65).”

                        Ayrıca esaslı sebepler olmadığı sürece  tam ve kısmı zamanlı çalışanlar, gebelik veya cinsiyetten kaynaklı olarak çalışanlar  arasında ayrım veya ayrıcalık yapamaz. Bu durumda iÅŸçi 4 aylık maaşını tazminat olarak isteyebilme hakkı olmakla beraber bu iddiasını iÅŸçinin kanıtlaması gerekmektedir.

                        Fakat sendikaya üye olmak veya sendikal faaliyetlere katılması nedeniyle iÅŸverenin iÅŸçiye farklı bir iÅŸlem uygulanılması halinde ise Sendikalar ve Toplu iÅŸ SözleÅŸmesi Kanunu’nun 25. Maddesinde belirtilmiÅŸ olup iÅŸveren iÅŸçiyi sendikal sebeplerden kaynaklı ayrımcı bir tavır veya iÅŸ akdini fesih yoluma gittiÄŸi taktir de iÅŸçi iÅŸverenden 4 aylık ücret tutarı yerine 1 yıllık ücret tutarınca tazminat isteminde bulunabilecektir.

Mersin Avukat olarak Mersin BoÅŸanma Avukatı, Mersin Ä°cra Avukatı, Mersin Ceza Avukatı ve Mersin Ä°ÅŸ Avukatı hizmeti vermekteyiz.